ಹೊಸ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಅಮಾನ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲು ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (ಆರ್‌ಬಿಐ) ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳಿಗೆ ಹೊಸ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳನ್ನು ನೀಡಿದೆ ಎಂದು ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಪೋಸ್ಟ್ ಅನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಕರೆನ್ಸಿ ನೋಟುಗಳ ಮೇಲಿನ ಯಾವುದೇ ಬರಹಗಳು ನೋಟನ್ನು ಅಮಾನ್ಯಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಕಾನೂನು ಟೆಂಡರ್ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಈ ಪೋಸ್ಟ್ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಪೋಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಕ್ಲೈಮ್ ಅನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸೋಣ.
ಕ್ಲೇಮ್: ಆರ್‌ಬಿಐ ಸ್ಕ್ರಿಬಲ್ ಮಾಡಿದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಅಮಾನ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳಿಗೆ ಹೊಸ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳನ್ನು ನೀಡಿದೆ.
ಫ್ಯಾಕ್ಟ್ : ಆರ್‌ಬಿಐ ಅಂತಹ ಯಾವುದೇ ಹೊಸ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳನ್ನು ಸ್ಕ್ರಿಬಲ್ ಮಾಡಿದ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಅಮಾನ್ಯವೆಂದು ತಿಳಿಸಿಲ್ಲ. ಆರ್‌ಬಿಐ ತನ್ನ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಬರಹಗಳು ಅಥವಾ ಬಣ್ಣದ ಕಲೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನೋಟುಗಳು ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳಿದೆ, ಅವುಗಳನ್ನು ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾದರೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಪ್ರೆಸ್ ಇನ್ಫಾರ್ಮೇಶನ್ ಬ್ಯೂರೋ (PIB) ಟ್ವೀಟ್ ಮೂಲಕ ಅದೇ ರೀತಿ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ, ಅವುಗಳ ಮೇಲೆ ಸ್ಕ್ರಿಬ್ಲಿಂಗ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನೋಟುಗಳು ಇನ್ನೂ ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಪೋಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಕ್ಲೇಮ್ ತಪ್ಪಾಗಿದೆ.
ಗೀಚಿದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಅಮಾನ್ಯವೆಂದು ಘೋಷಿಸುವ ಯಾವುದೇ ಸುದ್ದಿ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳನ್ನು RBI ಹೊರಡಿಸಿದೆಯೇ ಎಂದು ಪರಿಶೀಲಿಸಲು ಹುಡುಕಿದಾಗ, RBI ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಂತಹ ಯಾವುದೇ ಹೊಸ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳು ನಮಗೆ ಕಂಡುಬಂದಿಲ್ಲ. ಆರ್‌ಬಿಐ ತನ್ನ ‘ಪದೇ ಪದೇ ಕೇಳಲಾಗುವ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು‘ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಗೀಚಿದ ನೋಟುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದೆ ಮತ್ತು “ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ (ಹೊಸ) ಸರಣಿಯ ನೋಟುಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಬರವಣಿಗೆ ಅಥವಾ ಬಣ್ಣದ ಕಲೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನೋಟುಗಳು ಕಾನೂನು ಟೆಂಡರ್ ಆಗಿರುತ್ತವೆ, ಅವುಗಳು ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾದರೆ. ಅಂತಹ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಯಾವುದೇ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಶಾಖೆಯಲ್ಲಿ ಠೇವಣಿ ಮಾಡಬಹುದು ಅಥವಾ ಬದಲಾಯಿಸಬಹುದು.
ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆರ್‌ಬಿಐ ಮತ್ತೊಂದು ಹೇಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಜನರಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಬಾಹ್ಯ ಪದಗಳು ಅಥವಾ ರಾಜಕೀಯ ಅಥವಾ ಧಾರ್ಮಿಕ ಪಾತ್ರದ ಯಾವುದೇ ಸಂದೇಶವನ್ನು ರವಾನಿಸಲು ಅಥವಾ ರವಾನಿಸಲು ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿ ಅಥವಾ ಘಟಕದ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಿರುವ ಗೋಚರ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನೋಟುಗಳನ್ನು ರಿಸರ್ವ್ ಪ್ರಕಾರ ತಿರಸ್ಕರಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಜನರಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದೆ. ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ನೋಟ್ ಮರುಪಾವತಿ) ನಿಯಮಗಳು, 2009 [ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (ನೋಟ್ ಮರುಪಾವತಿ) ತಿದ್ದುಪಡಿ ನಿಯಮಗಳು, 2018 ರಿಂದ ತಿದ್ದುಪಡಿಯಾಗಿದೆ
ಆರ್‌ಬಿಐನ ‘ಕ್ಲೀನ್ ನೋಟ್ ಪಾಲಿಸಿ’ ಹೇಳುತ್ತದೆ, “ಕರೆನ್ಸಿ ನೋಟುಗಳ ಮೇಲೆ ಬರೆಯದಂತೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರನ್ನು ಒತ್ತಾಯಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಮಣ್ಣಾದ ಮತ್ತು ವಿರೂಪಗೊಂಡ ನೋಟುಗಳನ್ನು ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಅನಿಯಂತ್ರಿತ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ಒದಗಿಸುವಂತೆ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳಿಗೆ ಸೂಚಿಸಲಾಯಿತು. ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸೂಚನೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳ ಕರೆನ್ಸಿ ಚೆಸ್ಟ್ ಶಾಖೆಗಳು ಗ್ರಾಹಕರಲ್ಲದವರಿಗೂ ಸಹ, ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ನೋಟುಗಳು ಮತ್ತು ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು ಮಣ್ಣಾದ ಮತ್ತು ವಿರೂಪಗೊಳಿಸಿದ ನೋಟುಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ನೀಡಬೇಕು. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, RBI ತನ್ನ ಕ್ಲೀನ್ ನೋಟ್ ನೀತಿಗೆ ಯಾವುದೇ ತಿದ್ದುಪಡಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಿಲ್ಲ.
ಜನವರಿ 08, 2023 ರಂದು, ಪ್ರೆಸ್ ಇನ್ಫರ್ಮೇಷನ್ ಬ್ಯೂರೋ (PIB) ಟ್ವಿಟ್ ಮಾಡಿ RBI ಯಾವುದೇ ಹೊಸ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳನ್ನು ಸ್ಕ್ರಿಬಲ್ ಮಾಡಿದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಅಮಾನ್ಯವೆಂದು ಘೋಷಿಸಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ. ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು ಕರೆನ್ಸಿ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬ ವದಂತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಆರ್‌ಬಿಐ ಹಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟೀಕರಣಗಳನ್ನು ನೀಡಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ವದಂತಿಗಳನ್ನು ನಕಲಿ ಎಂದು ದೃಢಪಡಿಸಿದೆ.
ಇದನ್ನು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಸ್ಕ್ರಿಬಲ್ ಮಾಡಿದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಅಮಾನ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲು ಆರ್‌ಬಿಐ ಯಾವುದೇ ಹೊಸ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳಿಗೆ ನೀಡಿಲ್ಲ.
