ಈ ವೈರಲ್ ಫೋಟೋಗಳಲ್ಲಿ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರೂ ಅವರು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸೇವಾದಳದ ಸಮವಸ್ತ್ರ ಧರಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್ ಸಮವಸ್ತ್ರವಲ್ಲ
ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2025 ರಲ್ಲಿ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಯಂಸೇವಕ ಸಂಘವು (ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್) 100 ವರ್ಷಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಿತು ಮತ್ತು ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಸಂಘಟನೆಯಿಂದ ಶತಮಾನೋತ್ಸವದ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಯಿತು. ಅಕ್ಟೋಬರ್ 01, 2025 ರಂದು, ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರು ನವದೆಹಲಿಯ ಡಾ. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್‌ನ ಶತಮಾನೋತ್ಸವ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ಅತಿಥಿಯಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿಯವರು ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್‌ನ ರಾಷ್ಟ್ರಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯುವ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ ಅಂಚೆ ಚೀಟಿ ಮತ್ತು ₹100 ನಾಣ್ಯವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದರು. ಈ ₹100 ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ ನಾಣ್ಯದ ಒಂದು ಬದಿಯಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಲಾಂಛನವಿದ್ದು, ಇನ್ನೊಂದು ಬದಿಯಲ್ಲಿ ‘ವರದ ಮುದ್ರೆ’ಯಲ್ಲಿ (ಆಶೀರ್ವಾದ ಅಥವಾ ಔದಾರ್ಯವನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುವ ಕೈ ಭಂಗಿ) ‘ಭಾರತ ಮಾತೆ’ಯ ಚಿತ್ರಣ, ಜೊತೆಗೆ ಸಿಂಹ ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ನಮಸ್ಕರಿಸುತ್ತಿರುವ ಸ್ವಯಂಸೇವಕರು ಇದ್ದಾರೆ (ಇಲ್ಲಿ, ಇಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಇಲ್ಲಿ).
ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ಮಾಜಿ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಪಂಡಿತ್ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರೂ ಅವರು ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್ ಶಾಖೆಯ ಸಭೆಗಳಿಗೆ ಹಾಜರಾಗಿದ್ದರು ಎಂದು ಹೇಳುವ ಒಂದು ಕೊಲಾಜ್ (ಇಲ್ಲಿ, ಇಲ್ಲಿ) ಫೋಟೋಗಳು ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ ವೇದಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ವೈರಲ್ ಆಗಿವೆ. ಈ ಫೋಟೋಗಳಲ್ಲಿ, ನೆಹರೂ ಅವರು ಶಾರ್ಟ್ಸ್, ಟೋಪಿ ಮತ್ತು ಕೋಲನ್ನು ಹಿಡಿದು ನಿಂತಿರುವುದು ಕಾಣುತ್ತದೆ—ಇದು ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್ ಸಮವಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಈ ಲೇಖನದ ಮೂಲಕ, ಪೋಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾಡಿರುವ ಈ ಕ್ಲೇಮ್ ನ ಸತ್ಯಾಸತ್ಯತೆಯನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸೋಣ.
ಕ್ಲೇಮ್: ಈ ವೈರಲ್ ಫೋಟೋಗಳಲ್ಲಿ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರೂ ಅವರು ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್ (RSS) ಸಮವಸ್ತ್ರ ಧರಿಸಿ, ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್ ಶಾಖಾ ಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ.
ಫ್ಯಾಕ್ಟ್: ಈ ಫೋಟೋಗಳು ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರೂ ಅವರು ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್ ಶಾಖಾ ಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವುದನ್ನಾಗಲೀ ಅಥವಾ ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್ ಸಮವಸ್ತ್ರ ಧರಿಸುವುದನ್ನಾಗಲೀ ತೋರಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಬದಲಿಗೆ, ಅವರು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸೇವಾದಳದ ಸಮವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಧರಿಸಿರುವುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಸೇವಾದಳವು ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಒಂದು ಮುಂಚೂಣಿ ತಳಮಟ್ಟದ (frontal grassroots) ಸಂಘಟನೆಯಾಗಿದ್ದು, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಎದುರಿಸಲು 1923 ರಲ್ಲಿ ‘ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಸೇವಾದಳ’ವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಇದರ ಸಮವಸ್ತ್ರವು ಹಿಂದೆ ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್ ಸಮವಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಇದ್ದಂತಹ, ಕಪ್ಪು ಟೋಪಿ, ಖಾಕಿ ಶಾರ್ಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ಕೋಲನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವುದರಿಂದ ಅದು ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್ ಸಮವಸ್ತ್ರದಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ನೆಹರೂ ಅವರು ಎಂದಾದರೂ ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಪುರಾವೆಗಳಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಪೋಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾಡಿರುವ ಈ ಕ್ಲೇಮ್ ಸುಳ್ಳು.
ಈ ವೈರಲ್ ಫೋಟೋಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿವರಗಳನ್ನು ತಿಳಿಯಲು, ನಾವು ಗೂಗಲ್ ರಿವರ್ಸ್ ಇಮೇಜ್ ಹುಡುಕಾಟವನ್ನು ನಡೆಸಿದ್ದೇವೆ. ಮೊದಲ ಫೋಟೋದ ಮೇಲೆ ಹುಡುಕಾಟ ಮಾಡಿದಾಗ, ಇದೇ ಫೋಟೋವನ್ನು 2016 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ (INC) ಅಧಿಕೃತ ‘X’ ಹ್ಯಾಂಡಲ್ ಹಂಚಿಕೊಂಡಿರುವುದು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. ಐಎನ್‌ಸಿ ನೀಡಿರುವ ವಿವರಣೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ನೆಹರೂ ಅವರು ಧರಿಸಿರುವುದು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸೇವಾದಳದ ಸಮವಸ್ತ್ರವೇ ಹೊರತು ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್ ಸಮವಸ್ತ್ರವಲ್ಲ. ಇದೇ ಫೋಟೋವನ್ನು ಐಎನ್‌ಸಿಯ ಅಧಿಕೃತ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲೂ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಎರಡನೇ ಫೋಟೋದ ರಿವರ್ಸ್ ಇಮೇಜ್ ಹುಡುಕಾಟವು ಈ ಫೋಟೋ 2014 ರಲ್ಲಿ ‘ಇಂಡಿಯಾ ಟುಡೇ’ಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ “ಶಾಹಿದ್ ಅಮೀನ್ ರಿವ್ಯೂಸ್ ನೆಹರೂ ಅಂಡ್ ಬೋಸ್: ಪ್ಯಾರಲಲ್ ಲೈವ್ಸ್” ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿರುವುದನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿತು. ಈ ಫೋಟೋದ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರೂ ಅವರು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸೇವಾದಳದ ಸಮವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಧರಿಸಿರುವುದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಇದೇ ಫೋಟೋವನ್ನು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸೇವಾದಳದ ಅಧಿಕೃತ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಪ್ರಕಟಿಸಿರುವುದನ್ನು ನಾವು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದೇವೆ.
ನಾವು ಮೂರನೇ ಫೋಟೋದ ಮೇಲೆ ರಿವರ್ಸ್ ಇಮೇಜ್ ಹುಡುಕಾಟವನ್ನು ನಡೆಸಿದಾಗ, ವಿವಿಧ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡಿರುವ ಹಲವಾರು ಫ್ಯಾಕ್ಟ್ ಚೆಕ್ ಗಳನ್ನು ನಾವು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದೇವೆ (ಇಲ್ಲಿ, ಇಲ್ಲಿ, ಇಲ್ಲಿ, ಇಲ್ಲಿ, ಇಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಇಲ್ಲಿ). ಈ ಮೂಲಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ಫೋಟೋ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರೂ ಅವರು ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ 1939 ರಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ನೈನಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಸೇವಾದಳದ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಅವರು ಬಿಳಿ ಟೋಪಿಯನ್ನು ಧರಿಸಿರುವುದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ, ಆದರೆ 1925 ರಲ್ಲಿ ಪರಿಚಯಿಸಲಾದ ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್ ಸಮವಸ್ತ್ರವು ಕಪ್ಪು ಟೋಪಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಫೋಟೋದ ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮರಾಠಿಯಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಕ್ಯಾಪ್ಷನ್ನಲ್ಲಿ “At Uttar Pradesh’s Naini in 1939” ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ವಿವರಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಿದಾಗ, ಈ ವೈರಲ್ ಫೋಟೋ ನೆಹರೂ ಅವರನ್ನು ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್ ಸಮವಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ತೋರಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ.
ಸೇವಾದಳವು ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಒಂದು ತಳಮಟ್ಟದ, ಮುಂಚೂಣಿ ಸಂಘಟನೆಯಾಗಿದೆ (ಇಲ್ಲಿ, ಇಲ್ಲಿ). ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಡಳಿತವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುವ ಪ್ರಮುಖ ಗುರಿಯೊಂದಿಗೆ ಇದನ್ನು 1923 ರಲ್ಲಿ ‘ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಸೇವಾದಳ’ ಎಂದು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಸೇವಾದಳದ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ದೈಹಿಕ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಮತ್ತು 1931 ರ ವೇಳೆಗೆ, ಇದು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ವಯಂಸೇವಕ ವಿಭಾಗವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿತು. ಸೇವಾದಳದ ಸಮವಸ್ತ್ರವು, ಹಿಂದೆ ಕಪ್ಪು ಟೋಪಿ, ಖಾಕಿ ಶಾರ್ಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ಕೋಲನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದ ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್‌ನ ಹಿಂದಿನ ಸಮವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಪಂಡಿತ್ ನೆಹರೂ ಅವರು ಸೇವಾದಳದ ಸಮವಸ್ತ್ರ ಧರಿಸಿರುವ ಹಲವಾರು ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳು ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ (ಇಲ್ಲಿ, ಇಲ್ಲಿ).
ನೆಹರೂ ಅವರು ಎಂದಾದರೂ ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್ ಸಭೆಗೆ ಹಾಜರಾಗಿದ್ದರು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಪುರಾವೆಗಳಿಲ್ಲ. ಇದಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ, ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷವು ತನ್ನ ಅಧಿಕೃತ ಫೇಸ್‌ಬುಕ್ ಪುಟದಲ್ಲಿ, ‘Letters to Chief Ministers’ ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ನೆಹರೂ ಅವರು 7 ಡಿಸೆಂಬರ್ 1947 ರಂದು ಬರೆದ ಪತ್ರವನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿತ್ತು, ಅದರಲ್ಲಿ ಅವರು ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್ ಅನ್ನು ಹಿಟ್ಲರನ ನಾಜಿ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದ್ದರು.
ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಈ ವೈರಲ್ ಫೋಟೋಗಳು ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರೂ ಅವರು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸೇವಾದಳದ ಸಮವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಧರಿಸಿರುವುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ, ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್ ಸಮವಸ್ತ್ರವನ್ನಲ್ಲ.